Historia Szkoły – Niższa C.K. Szkoła Lasowa w Bolechowie
„….Rok szkolny 1883/4. Przyjęcia do szkoły dostąpili następujący kandydaci. Numer kolejny 1, Imię i nazwisko – Andrzej Antoni Chwalibóg, wyznanie – rzymsko-katolickie, urodzenia miejsce- Dąbrowica, urodzenia data – 30 IX 1864, przyjęty na podstawie pisma Dyrekcji – nr 10195, data – 18 IX 1883, jako – internista, ukończył przed przyjęciem – 5 klas szkoły ludowej, przydzielono stypendium – 250 złotych. Numer kolejny – 2, Iimię i nazwisko – Stanisław Dolski, wyznanie – rzymskokatolickie, urodzenia miejsce Szczawa, urodzenia dzień rok – 20 IV 1861, …..” 1 Tak rozpoczyna się pisana początkowo w języku niemieckim, a od 1893 roku po polsku – Księga Uczniów w bardzo już historycznym dokumencie pod tytułem „Pamiętnik c.k.2niższej Szkoły Lasowej w Bolechowie”.
W „Pamiętniku” tym na pierwszych stronach czytamy: „Szkoła powołana została na podstawie ustawy leśnej z 3 grudnia 1852 roku dla dobra gospodarki leśnej państwowej i prywatnej”, „W ten sposób osiągnie się podniesienie poziomu gospodarki lasów galicyjskich”, „Kierownikiem Zakładu został mianowany dekretem wysokiej Władzy z dnia 22 sierpnia 1883 L:10200/642 – Zarządu Lasów i Dominiów – c.k. nadleśniczy w Bolechowie Piotr Hirsch i takim samym pismem galicyjskiej c. k. Dyrekcji Lasów z 17 sierpnia 1883 L;10155 c.k. asystent leśny Stanisław Mikler – nauczyciel pomocniczy”, „Święto otwarcia szkoły miało miejsce 1 października 1883 przy udziale delegacji wysokiego Prezydium c.k. Dyrekcji Lasów: wysoko urodzonego Pana Edwarda Weigla, c.k. nadleśniczego, zastępcy inspektora i około 20 leśników z okolicy. Dokładny opis tej uroczystości został zamieszczony w listopadowym numerze galicyjskiego pisma leśnego „Sylwan” z 1883r.
Jakie było tło historyczne, jakie były gospodarcze przyczyny powołania, jakie wreszcie było i jest do dzisiaj znaczenie, tej działającej do 1938 roku w Bolechowie szkoły kształcącej pod względem praktycznym kandydatów na leśniczych, strażników leśnych oraz pomocniczy personel kancelaryjny leśnictwa.
Połowa XIX wieku jest dla leśnictwa galicyjskiego przełomowym momentem. Wówczas to na wsi następuje przejście od gospodarki pod wieloma względami jeszcze feudalnej do budowania podstaw kapitalizmu. Powodowany przez panujący w leśnictwie rządowym i prywatnym liberalizm gospodarczy, począwszy od schyłku XVIII wieku, rząd Austrii przystępuje na szeroką skalę do wielkich sprzedaży i zamian byłych królewszczyzn i dóbr stołowych. W tym okresie dobra te topnieją z 44 do zaledwie 3 procent powierzchni zaboru. Ceny na drewno i ceny lasu osiągnęły gdzie indziej niespotykane proporcje. Dla przykładu podać wypada, że w prawie 17 tysięcy hektarów liczących dobrach krośnieńskich przy wyprzedaży płacono po 3,35 złotego za hektar lasu, podczas gdy stos szczap dębowych ( 4m3 ) w okolicach Tarnopola kosztował 11 złotych.
Warto przypomnieć, że w 1847 roku kolej żelazna dotarła do Krakowa, w 1858 do Przemyśla, w 1874 do Stryja i dalej na Węgry, że w 1865 roku nastąpiło otwarcie pruskiej granicy celnej dla drewna pochodzącego z krajów monarchii habsburskiej. W takiej, zdawałoby się korzystnej sytuacji, starano się, by przybliżyć zasoby leśne do rynków zbytu poprzez budowę dróg, kolejek leśnych i tartaków. Do zakładania tartaków rzuciło się również wielu właścicieli ziemskich, zaciągając pożyczki na poczet przyszłych, źle wyliczonych zysków, podejmując chybione pod względem finansowym długofalowe zobowiązania na dostawę materiałów tartych. Rozpoczął się więc w całym tego słowa znaczeniu rozwój leśnictwa, jako opartej na kapitalistycznych zasadach, samodzielnej gospodarki.
Jednocześnie pojawili się kupcy drzewni i różnego rodzaju spekulanci miejscowi i zagraniczni zwabieni niesłychanie niską ceną ziemi i lasów. Pośrednio spowodowali oni , wykorzystując brak świadomości zawodowej leśnej tutejszych właścicieli, masowe wyręby lasów tak państwowych jak i prywatnych, zarzucając rynek ogromnymi ilościami surowca drzewnego. W tej nowej sytuacji ceny drewna ściętego i wartość drzewostanów na pniu powodowana działaniami tych spekulantów nadal gwałtownie spadała.
Rozwiązania tej trudnej sytuacji należało szukać w kształceniu specjalistów leśnictwa. Takich specjalistów, którzy potrafiliby poprawnie oszacować zapasy leśne pozostające na pniu w okresie przygotowywania ich do sprzedaży, takich, którzy potrafiliby w długotrwałej gospodarce leśnej wprowadzić ład czasowo – przestrzenny, dobrze organizować prace leśne.
W pierwszej połowie XIX wieku po nauki leśne jeżdżono do Akademii Leśnej w Mariabrun pod Wiedniem, lecz na takie studia stać było niewielu. Jedyną formą nauczania leśnictwa w Galicji były wykłady encyklopedii leśnictwa prowadzone do 1874 roku w Dublańskiej Akademii Rolniczej przez profesora W. Tynieckiego. Galicyjskie Towarzystwo Gospodarskie rozpoczęło więc starania o powołanie pilnie potrzebnego przecież na tutejszym terenie szkolnictwa leśnego.
W 1874 roku zostaje założona Krajowa Szkoła Gospodarstwa Lasowego we Lwowie, która po wielu reorganizacjach i przekształceniach, ostatecznie, w 1909 roku zaistniała jako Wyższa Szkoła Lasowa.
Przygotowywanie podstawowych kadr dla gospodarstwa leśnego w Galicji w 1883 roku rozpoczęła Szkoła Leśna w Bolechowie, założona przez Lwowską c. k. Dyrekcję Lasów i Dominiów. Szkoła ta wykształciła wielu leśników pracujących w Karpatach. Po zakończeniu I wojny światowej bolechowska szkoła leśna w roku szkolnym 1924/25 ponownie rozpoczyna swoją aktywność, by razem ze swoimi siostrzanymi zakładami kształcenia, działającymi w Margoninie – woj. poznańskie, Zagórzu – woj. kieleckie, w Cieszynie i w Białowieży wykształcić łącznie prawie dwa tysiące leśników. Ostatnim dyrektorem Szkoły Leśnej w Bolechowie był inż. Władysław Śladek, który zginął w tamtych okolicach jesienią 1943 roku.
Za sprawą inż. Kowalewskiego – „bolechowskiego” nauczyciela leśnictwa, który przez okres wojny przechowywał najważniejszą dokumentację szkoły, a także za jego osobistym staraniem, Szkoła Leśna w Bolechowie, rozpoczyna w grudniu 1944 roku działalność jako Gimnazjum Leśne w Limanowej. Ukończenie takiego gimnazjum także pozwalało na zajmowanie stanowiska leśniczego. Gimnazjum Leśne w Limanowej w 1948 roku zostało przekształcone w liceum leśne i przeniesione do Głogowa Małopolskiego, a następnie przekształcone w średnią szkołę zawodową na poziomie technikum. Na bazie głogowskiego i ojcowskiego technikum leśnego, zarządzeniem nr 336 Ministra Leśnictwa z 1955 roku, na kolejnych 17 lat znajduje swoje lokum nieopodal Przemyśla w zrujnowanym wówczas jeszcze działaniami wielu wojen zamku – następca i kontynuator bolechowskiej tradycji kształcenia leśników – Technikum Leśne w Krasiczynie. Ale o tym w następnym numerze „Echa Bieszczadów”.
Wojciech Kumala
Kliknij w grafikę poniżej aby zobaczyć tabelę kierowników i nauczycieli zawodu
szkoły leśnej w Bolechowie.
